Issue 14

 یاسر کراچیان
 دانش‌جوی فیزیک دانشگاه تورنتو

رمضان‌های ایران، هم برای روزه‌داران و هم برای روز‌ه‌خوران حال و هوای خاصی دارد. ترافیک دم ِ افطار، گوش دادن به ربّنای شجریان، خوردن زولبیا بامیه‌ و برای خیلی‌ها افطاری رفتن از خانه‌ی این عمه به آن دایی. در تورنتو البته ماجرا فرق می‌کند. دیگر نه از ترافیک دم ِ افطار خبری است و نه از ربّنا. زولبیا بامیه‌ را البته می‌توان پیدا کرد. افطاری به سبک ایران هم اگر باشد یکی دو تا بیشتر نیست.

ماه رمضان برای ایرانی‌هایِ تورنتو یک روز پس از دیگر مسلمانان آغاز شد و یک روز هم دیرتر تمام. در تورنتو، رسیدنِ این ماه را می‌توان از مغازه‌های ایرانی فهمید، وقتی که کم‌کم خرما و زولبیا بامیه را جلوی دیدِ مشتری‌ها می‌گذارند. احتمالاً یک دسته کاغذ که در آن اوقات شرعی ماه رمضان نوشته شده است هم در گوشه‌ای از مغازه افتاده است. اوقات شرعی‌ای که بر مبنای اعتقادات شیعیان تهیه شده و توسط یکی از مساجد ایرانی تورنتو تکثیر شده  است. مساجدی که در این ماه، در شب‌های احیا مراسم عزاداری نیز برگزار می‌کنند. تعداد ایرانیان شرکت‌کننده در این مراسم از آن‌چه در ابتدا ممکن است بیندیشید بسیار بیشتر است. حدود چند هزار نفری می‌آیند، آن هم از هر تیپ و قیافه‌ای!

در دانشگاه تورنتو، این ماه برای اتحادیه‌ی دانش‌جویان مسلمان دانشگاه ماه کار و فعالیت است. آن‌ها از سال گذشته هر شبِ ماه رمضان به دانش‌جویان، افطاریِ رایگان می‌دادند. سال گذشته، افطاری را همان زمانِ غروب سُنی‌ها که نیم ساعت قبل از زمان افطار شیعیان است می‌دادند. برای همین بچه‌های ایرانی برای این که به غذا برسند باید نیم ساعت زودتر می‌رفتند و غذا در دست به انتظار غروبِ خودشان می‌نشستند. امسال خوشبختانه اول نماز جماعت می‌خواندند و سپس افطاری می‌دادند و این طوری آن نیم‌ساعت اختلاف هم از بین رفت. بعضی روزها که مسلمان‌ها نماز جماعت را در گوشه‌ای از صحن دانشگاه می‌خوانند، آدم به یاد ایران می‌افتاد. غذای افطاری هم اگر چه نه کیفیتش و نه مقدارش راضی‌کننده بود اما به هر حال خیلی‌ از بچه‌ها را به آن‌جا می‌کشاند. هر روز شاید حدود ۲۰۰ نفر برای افطار می‌آمدند که به گفته‌ی مسوولان برنامه خرج غذایش حدود ۵۰۰ دلاری می‌شود. این پول را اتحادیه از نذر و کمک مسلمانان تورنتو تامین می‌کرد. اتحادیه یک کار جالب دیگر هم کرد و آن این بود که از غیرمسلمانان خواست تا آن‌ها هم در یکی از روزهای این ماه روزه بگیرند. یک سازمان هم متقبل شده بود که به ازای هر غیرمسلمانی که روزه بگیرد مبلغی پول برای امور خیریه بپردازد.

دانشگاه تورنتو به‌عنوان دانشگاهی که به چندگانگی‌ ِ فرهنگی اهمیت زیادی می‌دهد برای رفاه حال پیروان ادیانِ مختلف قوانین خاصی در مورد مراسم و عباداتِ آنان دارد. برای نمونه دانش‌جویان مسلمان اگر امتحانی داشته باشند که با زمان افطار تداخل داشته باشد می‌توانند از استادشان بخواهند تا از آن‌ها در زمان دیگری امتحان بگیرد. عید فطر هم در تقویم رسمی دانشگاه ثبت است و مسلمانان می‌توانند آن روز را برای خود تعطیل به حساب آورند بدین معنی که در آن روز سر ِ کلاس نروند و یا  اگر تمرینی برای روز بعدش داشته باشند تقاضایِ مهلتِ اضافی کنند.

از حکایت‌های جالب این ماه یکی ماجرای آژیر ِ یکی از خوابگاه‌های دانشگاه است. تعدادی از بچه‌های مسلمان این خوابگاه چندین بار هنگام سحر وقتی برای غذا خوردن بیدار می‌شدند در میان خواب و بیداری غذای‌شان را می‌‌سوزاندند و باعث می‌‌شدند آژیر کل خوابگاه به صدا در آید، آن هم در زمانی که بقیه همگی در خواب بودند. از وجه سیاسی این ماه هم پخش پوستری در دانشگاه بود که در نیمه‌ی بالای آن سخنی از «امام خمینی» درباره‌ی نام‌گذاری روز قدس نوشته بود و سپس از دانش‌جویان دعوت کرده بود تا برای راهپیمایی روز قدس در روبروی مجلس انتاریو جمع شوند. مراسمی که کسی از برگزارشدن یا نشدن آن خبری ندارد!