Issue 13
یاسر کراچیان
دانشجوی فیزیک دانشگاه تورنتو
اگر از بچه‌های تورنتو بپرسید که در دانشگاه تورنتو چند نفر دانشجوی ایرانی وجود دارد، جواب‌های متفاوت و حتی متناقضی خواهید شنید. در دانشگاه تورنتو با بیش از ۶۰ هزار دانش‌جو، تعداد دانش‌جویان ایرانی آن اندازه زیاد هست که شمردن آن‌ها کار ممکنی نباشد. از طرفی توزیع ناهمگن دانش‌جویان در دانشکده‌های گوناگون هر گونه تخمین زدن را مشکل می‌کند. یک دانشجوی مهندسی تعداد ایرانیان کل دانشگاه را بسیار بیشتر از یک دانشجوی حقوق تخمین خواهد زند. تاکنون هیچ آمارگیری‌ای انجام نشده است و هر چه گفته شود بیشتر حدس و گمان‌هایی با خطایی بالاست به‌ویژه که ایرانی‌ها علاقه‌ی زیادی هم به اغراق کردن دارند. یک مثال ساده نشان می‌دهد که چرا خطای حدس و گمان بسیار بالاست. فرض کنید که شما در یک مجتمع تجاری بزرگ در تورنتو برای خرید قدم می‌زنید. دیدن چند خانواده‌ی ایرانی این احساس را به شما می‌دهد که چقدر تعداد ایرانیان زیاد است. اما در حقیقت اگر شما تعداد همه‌ی افرادی را که در آن مجتمع می‌بینید بشمارید و بعد با تعداد ایرانیانی که دیده‌اید مقایسه کنید درمی‌یابید که این نسبت چندان هم که تصور می‌کردید بالا نیست.
در این نوشته سعی می‌شود با یک سری فرض‌های ساده و معقول تخمینی از تعداد ایرانی‌های دانشگاه تورنتو زده شود. تعریف دقیق ما از ایرانی هم چندان مهم نیست. تعداد دانش‌جویانی که پدر و مادر ایرانی داشته باشند ولی در کانادا به دنیا آمده و بزرگ شده باشند چندان زیاد نیست و در نظر گرفتن یا نگرفتن آن‌ها چندان در نتیجه فرقی نمی‌کند.
دانش‌جویان را به دو گروه دانش‌جویان لیسانس و دانش‌جویان فوق و دکترا تقسیم می‌کنیم و تعداد هر کدام را جداگانه تخمین می‌زنیم. برای دانش‌جویان فوق و دکترا نمونه‌ی کوچک‌تر خوابگاه Graduate House را انتخاب می‌کنیم. این خوابگاه اصلی‌ترین خوابگاه دانش‌جویان فوق و دکتراست و در آن ۴۵۰ نفر ساکن هستند. در این میان با مراجعه به لیست اسامی ساکنین که دم ِ در ساختمان نصب شده است می‌توان دریافت که ۱۹ دانشجوی ایرانی در خوابگاه وجود دارد. اگر فرض کنیم نسبت دانش‌جویان ایرانی فوق و دکترا به کل دانش‌جویان فوق و دکترا در خوابگاه و سطح دانشگاه تقریبا یکسان است می‌توان گفت که ۴٪ دانش‌جویان فوق و دکترای دانشگاه تورنتو ایرانی هستند که با در نظر گرفتن ۹۰۰۰ دانشجوی فوق و دکترا در کل دانشگاه عدد ۳۶۰ را برای ایرانی‌ها می‌دهد. خطای این تخمین به تساوی گرفتن نسبت‌ها باز می‌گردد. برای مثال شاید بتوان ادعا کرد که دانش‌جویان کانادایی چون با محیط آشناتر هستند نسبت به دانش‌جویان ایرانی کمتر از خوابگاه استفاده می‌کنند.
برای تخمین دانش‌جویان ایرانی دوره‌ی لیسانس می‌توان بر خلاف حالت قبلی یک نمونه‌ی آماری بزرگ‌تر انتخاب کرد. تقریبا همه‌ی دانش‌جویان ایرانی دوره‌ی لیسانس همراه پدر و مادرشان در تورنتو زندگی می‌کنند. بدین ترتیب شاید بتوان گفت که نسبت دانش‌جویان ایرانی لیسانس به کل دانش‌جویان لیسانس دانشگاه برابر باشد با نسبت جمعیت ایرانیان تورنتو به کل جمعیت تورنتو. بنا به آمار سال ۲۰۰۱ دولت کانادا، در تورنتو و حومه‌ی آن ۴۱۰۰۰ ایرانی زندگی می‌کنند. بدین ترتیب با در نظر گرفتن جمعیت ۴,۶ میلیونی تورنتو این نسبت ۰,۹٪ می‌شود. حال وقتی در دانشگاه تورنتو ۵۰۰۰۰ دانشجوی لیسانس درس بخوانند می‌توان نتیجه گرفت تعداد دانش‌جویان لیسانس ایرانی باید حدود ۴۵۰ نفر باشد.
با جمع کردن تعداد دانش‌جویان ایرانی لیسانس با فوق و دکترا عدد ۸۱۰ برای تعداد کل دانش‌جویان ایرانی دانشگاه تورنتو بدست می‌آید. مبارک است ان‌شاا... .
